Czerniak. Najpoważniejsze czynniki ryzyka. Jeden jest szczególnie groźny latem

Czerniak to nowotwór złośliwy, w większości przypadków dotyczący skóry (może też dotyczyć gałki ocznej, śluzówek ust, nosa i przewodu pokarmowego). Rozwija się w melanocytach – komórkach odpowiedzialnych za wytwarzanie barwnika zwanego melaniną.

12 maja obchodzimy Europejski Dzień Walki z Czerniakiem.

Nowotwór o dynamicznym przebiegu

Czerniak odpowiada za 2 proc. wszystkich zachorowań na nowotwory i 6 proc. nowotworów dotyczących skóry. Rocznie w Polsce rejestruje się 3-4 tys. zachorowań, połowa z nich jest wykrywana w zaawansowanym stadium. Liczba przypadków tego nowotworu w naszym kraju stale rośnie, onkolodzy mówią nawet o 300 proc. wzroście w ostatnich 20 latach.

Specjaliści podkreślają też, że W Polsce umieralność na czerniaka est o 20 proc. wyższa niż w Europie, przy o 50 proc. mniejszej częstości zachorowań. Przyczynami są późna wykrywalność oraz niedostateczna profilaktyka dotycząca tego nowotworu.

Czerniak jest nowotworem o wysokim stopniu złośliwości, charakteryzuje się dynamicznym wzrostem oraz wczesnymi i licznymi przerzutami.

Czerniak: czynniki ryzyka

Czerniak najczęściej dotyczy skóry, a więc z tym organem związany jest najpoważniejszy czynnik ryzyka. Chodzi o nadmierną ekspozycję na promieniowanie UV (ultrafioletowe), zarówno pochodzące ze Słońca jak i urządzeń typu solarium. W tym pierwszym przypadku długotrwałe przebywanie na słońcu bez stosowania filtrów może prowadzić do rozwoju tego nowotworu. Szczególnie niebezpieczne są godziny 10-14 w miesiącach o dużym nasłonecznieniu.

Ryzyko zwiększa każda, nawet krótkotrwała, ale intensywna ekspozycja na promienie słoneczne skutkująca poparzeniami.

Na rozwój czerniaka bardziej narażone są osoby o jasnej karnacji, jasnych włosach i niebieskich oczach, o zwiększonej skłonności do poparzeń. Ryzyko czerniaka związane jest także z wiekiem (wzrasta z kolejnymi latami) i płcią (kobiety częściej zapadają na ten nowotwór).

Czynnikami ryzyka są także przypadki tego nowotworu w rodzinie, a także wcześniej przebyty nowotwór (u 10 proc. chorych na czerniaka nowotwór pojawia się ponownie).

Czujność powinny wykazywać osoby mające sporo pieprzyków na skórze, a także inne znamiona, nietypowe, nieregularne czy rozległe.

Za około 3 proc. przypadków czerniaka odpowiadają przyczyny genetyczne, zwłaszcza mutacje w genie CDKN2A.